سیلندر ها و به طور کلی مخازن تحت فشار باید به طور مرتب بررسی و
آزمای ش شوند تا خطرآفرین نباشند که یکی از تست ها یی که روی این
تجهیزات انجام می شود، تست هیدرواستات ی ک م ی باشد. این تست در
دسته تست های غیر مخرب بوده و ط ی مراحلی انجام م ی شود. برای
آشنایی با تست هی درواستات یک و کسب اطالعات در مورد فرآیند انجام آن
تا انتهای ای ن مقاله با ما همراه باشید.
#1 تست هیدواستاتیک چیست؟
از پروسه های اصل ی ساخت هر تجهی ز تحت فشار ی تست هیدرواستات یک
می باشد. با استفاده از تست هیدرواستات ی ک م ی توان مخازن تحت فشار
را از نظر دوام، مقاومت و نشت ی مورد آزمای ش قرار داد که عبارت اند از:
• خطوط لوله کشی
• سیلندر های گاز
• دیگ های بخار
• مخازن سوخت
به طور کلی مخازن در صنعت به دو دسته درزدار و بدون درز تقسیم می
شوند که مخازن درزدار برای ذخیره ساز ی و انتقال سیاالت با فشار و
حساسیت باال استفاده م ی شوند؛ مانند مخازن هیدروژن و اکسیژن،
مخازن گازهای بی اثر، مخازن CNG و…
تست هیدرواستات ی ک معموال بعد از ای ن که مخازن و دستگاه ها خاموش
شد و تعمیرات الزم روی آن ها انجام گرفت، برای مطمئن شدن از کارکرد
صحیح و مناسب تجهیزات بعد از راه انداز ی مجدد آن ها انجام می گیرد.
لذا نمی توان این گونه آزمای ش را جهت بررسی نشت ی و رشد ترک هنگامی
که سیستم در حال کار کردن است انجام داد.
تست های هیدرو استات ی ک این اطمینان را می دهند که س یستم در فشار
وارد شده به درست ی کار می کند. تست مذکور تستی غی ر مخرب است؛ اما
اگر فشار وارده را از فشار مشخص شده زیادتر کنیم باعث گسیختگی و
شکست سیستم می شود.
در نتیجه در جهت حفظ ایمنی تجهی زات انجام این تست نیازمند
کارشناسانی ماهر و دستگاه های پی شرفته است. تست هیدرواستات یک
باید بر روی مخازن و سیلندر های تحت فشار بعد از 5 سال استفاده انجام
شود. این تست با سنجش سالمت بدنه دستگاه اگر د یواره مخزن دچار
مشکل شده باشد، نشان م ی دهد. در دستگاه های فشار هیدرواستات یک از
سنسورهای فشار سوزنی در رنج 0-000 بار و 0-800 بار استفاده م ی شود.
#2 نحوه انجام تست هیدرواستاتیک
1 .تست هیدرواستات ی ک از انواع تست فشار است. در ای ن تست
تمامی اجزا به طور کامل با آب پر م ی شوند و هوای داخل سیستم
تخلیه شده و فشار وارده را تا 1/5 برابر فش ار کار ی افزای ش می
دهیم.
2 .فشار وارد شده به سیستم را برای مدت زمان خاص ی ثابت نگه می
داریم تا نشت ی سیستم را با استفاده از رنگ های ردیاب و یا رنگ
های فلورسنت به صورت چشم ی بررس ی کرده تا محل شروع ترک ها
و نشت ی را پیدا کنیم .
#3 سه روش برای انجام تست هیدرواستاتیک
1 .روش واتر جکت
روشی که مخزن را با آب پر کرده و آن را درون محفظه ای که خود
آن با آب پر و آب بندی شده نصب می کنیم.
مخزن را در مدت زمان مشخص ی تحت فشار قرار می دهی م که
موجب م ی شود مخزن منبسط شده و آب از محفظه به یک ت یوب
شیشه ای منتقل شود. با اندازه گیر ی کلی انبساط فشار درون مخزن
را حذف م ی کنیم، وقتی مخزن به سای ز اولش برگشت آب از ت یوب
به محفظه بر می گردد.
در مواردی که مخزن به سایز اولش برنگشت، مقدار ی آب درون
ت یوب باقی م ی ماند . سایز ثانوی ه مخزن موجب انبساط دائمی م ی
شود. تفاوتی که بین انبساط کلی و انبساط دائم ی به وجود می آید
نشان م ی دهد که مخزن برای ادامه کار مناسب است ی ا خیر. اگر
درصد انبساط باال باشد نشان می دهد که فلز مخزن یا سیلندر
خاصیت االستیسی ته خود را از دست داده یا ای ن که مخزن بیش از
حد مجاز نازک شده است. در چنین حالتی مخزن از رده خارج شده
و برای استفاده مناسب نمی باشد.
2 .روش انبساط مستقی م
در این روش از تست هیدرواستات ی ک مخزن یا سیلندر با مقدار
مشخص ی آب پر می شود. سیستم را تحت فشار مشخص ی قرار داده
و حجم آب خارج شده را اندازه گیر ی م ی کنیم. به طور کلی با اندازه
گیر ی مقدار آب وارده به داخل مخزن، فشار تست و مقدار آبی که از
مخزن خارج می شود مقادیر انبساط دائمی و انبساط کل ی مشخص
می شود.
3.روش فشار حفاظتی
روشی است که در آن فشار داخلی ، مشخص کننده نشت ی و یا نازک
شدن دیواره مخزن می باشد.
روش جایگزین: گاه ی طراح ی تجهیزات به گونه ای است که تست
فشار را تحمل نمی کند. در این مواقع تست نیومات یک ی که از انواع
تست فشار است مورد استفاده قرار م ی گیرد.
در این روش به جای آب، مخزن را با ی ک گاز مثل هوا ی ا نیتروژن
تحت فشار قرار م ی دهند.
#4 استاندارد های تست سیلندر
نکته مهم: اگر سیلندر ی در یکی از آزمای ش ها رد شود باید به یکی از روش
های زیر منهدم گردد:
• پرس کردن سیلندر به وسیله ابزار مکانیک ی
• ایجاد ی ک سوراخ با شکل غیر مشخص و بی قاعده بر روی شانه
سیلندر
• سوراخ کردن بدنه سیلندر در سه نقطه
• برش نامنظم گلویی سیلندر
تست هیدرواستات ی ک مخازن با توجه به نوع گاز و جنس مخزن با
استفاده از استانداردهای مختلفی انجام می پذی رد که در ادامه چند مورد
از استاندارد های تست سیلندر را معرفی م ی کنیم:
1 .استاندارد مل ی 0792 برای تست سیلندر های فوالدی بدون درز به
روش هیدرواستات ی ک با استفاده از اندازه گیر ی انبساط حجمی انجام
می گیرد و از انفجار مخزن جلوگیر ی می کند.
2 .استاندارد مل ی 14953 برای تست سیلندرهای کامپوز یت
3 .استاندارد مل ی 8237 برای تست سیلندرهای جوشی استیلن
.استاندارد مل ی 809 برای تست سیلندرهای فوالدی درزدار
5 .استاندارد مل ی 12804 برای تست سیلندرهای آلومینیومی
#5 سیلندرها ی فوالدی بدون درز
سیلندر های فوالدی بدون درز قطعه ای فوالدی به صورت ی ک تکه
هستند. از ویژگ ی ها ی این سیلندرها می توان عدم درز جوش، قطر پایین
و استحکام باال را نام برد. به دلیل بی درز بودن این سیلندرها ساخت آن
ها با قطر باال کار بس یار مشکل و هز ینه بر ی است.
ساخت این سیلندر ها در دو مرحله خشن کار ی )شکل گیر ی اولیه ( و
ظری ف کار ی )رسیدن به کیفیت سطحی و دقت ابعادی مورد نظر( انجام
می پذ یرد و با قطر 12 – 10 اینچ تولید م ی شوند.
#6 مراحل تست هیدرواستاتیک سیلندرهای
فوالدی بدون درز
1 .سیلندر را شناسایی کرده و برای تست آماده می کنیم: اطالعات
مربوط به سیلندر، محتویات و مالکی ت آن باید مشخص شود.
.فشار موجود را تخلیه می کنیم: نکته مهم در این مرحله ای ن است که
به دلیل وجود گاز های سمی، خورنده و آتشزا تخلیه گاز سیلندر نباید
در محیط باز صورت گیرد.
3 .خارج سیلندر را به صورت چشمی بررس ی م ی کنیم: صدمات آتش،
سوختگی به سبب تماس الکترود، جوشکار ی با بدنه سیلندر، تو
رفتگی ، تغییرات یا اضافات غیر مجاز، بریدگ ی ها، برآمدگ ی ها، ترک
ها و الیه الی ه شدن ها، خوردگ ی به خصوص در پایه سیلندر، خرابی
های دیگر مانند عالئم حک غیرمجاز رو ی سیلندر، ثبات در وضعیت
عموم ی در این مرحله بررسی م ی گردد.
4 .داخل سیلندر را به صورت چشمی بررس ی م ی کنیم: بررسی از محل
نصب شیر با یک وسیله مناسب مثل المپ.
5 .وز ن سیلندر تایید شود: به منظور تعیین تفاوت بین وزن واقعی و
وزن اولیه حک شده روی شانه سیلندر.
0 .بررسی رزوه های سیلندر: در این مرحله باید شکل دنده کامل و تمیز
باشد به عبارت دیگر براده ای روی آن وجود نداشته باشد.
7 .تست هیدرواستات ی ک
8 .بازرسی شیر: هر شیر باید برای تا یید عملکرد و عدم نشت ی در
وضعیت بسته بررس ی گردد.
9 .در مرحله آخر سیلندر باید خشک و تمیز گردد، شیر را مجدد بر روی
سیلندر بسته و تاری خ آن روز و انجام آزمون بعدی روی آن درج
گردد. در آخر باید سوابق، شناسایی شده و نشانه گذار ی و رنگ آمیزی گردد.
موارد زی ر باید در سوابق ذکر شود:
1 .مالک
2 .شماره سریال سیلندر
3 .تاریخ آزمون قبلی
4 .سازنده
5 .مشخصات ساخت
0 .حجم
7 .وزن سیلندر در هنگام آزمون
8 .فشار آزمون
9 .تاریخ بازرسی و آزمون
10.بازرسی های انجام شده
11 .جزئیات هر تعمیر یا تغییر ای جادشده در سیلندر
#7 تست هیدرواستاتیک مخازن CNG
مراحل تست به صورت زیر م ی باشد:
1 .شیر را از گلوگاه مخزن باز کنیم.
2 .به صورت چشم ی داخل و بیرون کپسول را بازبینی کرده و وزن آن را اندازه بگیریم.
3 .قسمت درون ی مخزن را بشوییم.
4 .تست هیدرواستات ی ک را به روش واترجکت انجام دهیم.
5 .شیر مخزن را ببندیم.
